आपले महसूल कायद्याविषयक प्रश्न आमच्या वेबसाईटवर विचारावेत. 📌 Mahsul Guru 📌 YouTube Channel Link!
Posts

मा. महसूल मंत्री यांच्‍या आदेशावरील अपील कालावधी किती?

Please wait 0 seconds...
Scroll Down and click on Go to Link for destination
Congrats! Link is Generated

 

मा. महसूल मंत्री यांच्‍या आदेशावरील अपील कालावधी किती?

 सध्या एक प्रश्न वारंवार विचारण्यात येतो की माननीय महसूल मंत्री यांच्या आदेशाची अंमलबजावणी करण्यासाठी अपील कालावधीपर्यंत थांबावे किंवा कसे? आणि असा कालावधी किती दिवस असतो?

वरील प्रश्नाच्‍या उत्तरासाठी आपल्याला शासनाचा एक कार्यालयीन आदेश आणि दोन परिपत्रके बारकाईने वाचणे आवश्यक आहे.

 (१) महाराष्ट्र शासन, महसूल व वन विभाग, कार्यालयीन आदेश क्रमांकः संकिर्ण-०९/२०१३/प्र.क्र.४५१ / ज-१, दिनांक २६ मार्च, २०१४.

या कार्यालयीन आदेशात, महाराष्ट्र जमीन महसूल संहिता १९६६ अथवा जमिन विषयक इतर अन्य कायद्याअंतर्गत मा. मंत्री (महसूल) यांच्याकडे अर्धन्यायीक अधिकारात प्राप्त फेरतपासणी अर्जातील किंवा अपिल अर्जातील प्रतिवादी पक्षाकडुन सादर केलेले ‘कॅव्हेट’ अर्ज दाखल करुन घ्‍यावेत काय? या प्रश्‍नाचे उत्तर देतांना असे स्‍पष्‍ट करण्‍यात आले की,

उक्‍त प्रकरणी कॅव्हेट अर्ज दाखल करुन घेता येईल किंवा कसे ही बाब विधी व न्याय विभागाकडुन तपासुन घेण्यात आली आहे.

 विधी व न्याय विभागाने त्‍यांच्‍याकडील पत्र क्र. UOR to Revenue & Forest Dept. No. 537 / 108 / civil / confidential / A, दिनांक १५ जानेवारी २०१४ अन्वये खालीलप्रमाणे स्पष्टीकरण दिले आहे: -

‘‘दिवाणी प्रक्रिया संहिता, कलम १४८-ए (१) अन्‍वये, जेथे एखादा अर्ज करणे अपेक्षित आहे, किंवा केला गेला आहे, खटला किंवा कार्यवाही सुरू केली आहे किंवा सुरू केली जाणार आहे. अशा अर्जाच्या सुनावणीच्या वेळी न्‍यायालयात हजर राहण्याचा हक्क सांगणारी कोणतीही व्यक्ती त्या संदर्भात कॅव्हेट दाखल करू शकते."

 जर राज्य सरकारने अधिकृत राजपत्रात अधिसूचनेद्वारे तसे घोषित केले तर, उक्त संहितेचा कलम-५ महसूल न्यायालयांमध्ये या संहितेचा वापर वाढवला जाऊ शकतो. उक्त संहितेच्या कलम ५ अन्‍वये, राज्य सरकार, दिवाणी प्रक्रिया संहितेच्‍या काही तरतुदी महसूल न्यायालयांना लागू करू शकते किंवा दिवाणी प्रक्रिया संहितेच्या काही तरतुदी महसूल न्यायालयांना लागू होणार नाहीत.

 माननीय मंत्री (महसूल) अपील, पुनरीक्षण आणि पुनरावलोकनावर निर्णय महसूल न्यायालयांच्या क्षमतेनुसार नाही, तर अर्ध-न्यायिक प्राधिकरण या क्षमतेत करतात. माननीय मंत्री (महसूल) यांच्यासमोरची कार्यवाही ही दिवाणी न्यायालयासमोरची कार्यवाही किंवा महसूल न्यायालयासमोरची कार्यवाही असे म्हणता येणार नाही.

 उक्‍त बाब विचारात घेता, उपरोक्त संहितेच्या कलम-१४८-ए अन्वये नमूद केल्यानुसार कॅव्हेटच्या तरतुदी माननीय मंत्री (महसूल) यांच्यासमोरच्या कार्यवाहीसाठी लागू केल्या जाऊ शकत नाहीत.

 Section 148-A (1) of the said code (Code of Civil Procedure1908) runs as: "Where an application is expected to be made, or has been made, in a suit or proceeding instituted, or about to be instituted, in a court, any person claiming a right to appear before the court on the hearing of such application may lodge a caveat in respect thereof."

Section-5 of the said code extend the application of this code to Revenue Courts if the State Government by notification in Official Gazette so declare. By virtue of section 5 of the said code, the State Government may make certain provisions of CPC applicable to Revenue Courts or certain provisions of CPC not applicable to Revenue Courts.

The Hon'ble Minister (Revenue) entertain Appeal, Revision, and Review not in the capacity of Revenue Courts, but the Quasi-Judicial Authority. The proceedings before Hon'ble Minister (Revenue) cannot be said to be proceedings before the Civil Court or the proceedings before the Revenue Court.

In view of this, the provisions for caveat as stated under Section-148A of the said code cannot be made applicable to the proceedings before the Hon'ble Minister (Revenue).

 (२) महाराष्ट्र शासन, महसूल व वन विभाग, शासन परिपत्रक क्रमांकः न्यायाप्र- २०२१/प्र.क्र.११६ / ज-१ अ, दिनांक १८ जानेवारी, २०२२.

 ५) मा.मंत्री (महसूल) अथवा मा. राज्यमंत्री (महसूल) स्तरावर अर्धन्यायिक प्रकरणांमध्ये दिले जाणारे स्थगिती आदेश अथवा अंतरिम अथवा अंतिम आदेशाची अंमलबजावणी या संबंधित कार्यासनांकडून रितसररित्या क्षेत्रीय कार्यालयांना कळविल्यानंतरच करण्यात यावी.

 

(३) महाराष्ट्र शासन, महसूल व वन विभाग, शासन परिपत्रक क्रमांकः अन्या - २०२३ / प्र.क्र.८०/- १ अ, दिनांक ७ ऑगस्ट २०२३

(२) तसेच, अशा प्रकरणी अपर आयुक्त, उपसंचालक (भूमि अभिलेख) अथवा सक्षम प्राधिकारी यांनी पारित केलेल्या अर्धन्यायिक आदेशाची अंमलबजावणी केली नसल्यास आणि असे अर्धन्यायिक आदेश संबंधितांनी, शासन स्तरावर मा. मंत्री (महसूल) / मा. राज्यमंत्री (महसूल) यांचे स्तरावर संबंधितांनी आव्हानित केल्यामुळे त्याबाबतची सुनावणीची नोटीस क्षेत्रीय स्तरावर प्राप्त झाल्यानंतर अशा सुनावणींचे अंतरिम अथवा अंतिम आदेश पारित होईपर्यंत, अपर आयुक्त उपसंचालक (भूमि अभिलेख) अथवा सक्षम प्राधिकारी यांनी पारीत केलेल्या आदेशास अंमल देण्यात येवू नये. तसेच त्या आदेशाची अधिकार अभिलेखात नोंद घेवू नये. अशा वेळी शासन स्तरावरुन मा. मंत्री (महसूल) / मा. राज्यमंत्री (महसूल) यांचे न्यायालयाकडून पारित होणाऱ्या अर्धन्यायिक आदेशाची प्रतिक्षा क्षेत्रीय महसूली प्राधिकारी यांनी करावी.

(३) सदर आदेशाची तात्काळ अंमलबजावणी करण्यात यावी.

 उक्‍त तीनही परिपत्रकांचे एकत्र वाचन केले असता असे लक्षात येते की, माननीय महसूल मंत्री त्यांच्यामार्फत, त्‍यांच्‍याकडे दाखल अपील, पुनरिक्षण आणि पुनरावलोकन प्रकरणावर पारित करत असलेला निर्णय हा न्यायालयाच्या क्षमतेत नाही तर अर्धन्‍यायीक प्राधिकरण या क्षमतेत करत असतात आणि महोदयांकडून रीतसर रित्या क्षेत्रीय कार्यालयांना कळविल्यानंतरच, माननीयांच्या आदेशाची तात्काळ अंमलबजावणी करण्यात यावी.

  माननीय महसूल मंत्री यांच्या आदेशाविरुद्ध न्यायालयामध्ये रीट याचिका दाखल केली जाऊ शकते परंतु तोपर्यंत त्‍यांच्‍या निर्णयाच्‍या अंमलबजावणीसाठी थांबण्याची आवश्यकता नाही.

l

 

 

 

 

Rate This Article

या लेखात, आम्ही आपणाला मा. महसूल मंत्री यांच्‍या आदेशावरील अपील कालावधी किती?. याबाबत माहिती दिली आहे आम्हाला आशा आहे की, तुम्हाला ती आवडली असेल. माहिती आवडली असेल तर, सदरची माहिती तुमच्या मित्रांनाही शेअर करा.

आपले महसूल कायद्याविषयक प्रश्न विचारण्यासाठी आमच्या वेबसाईटला भेट द्या. आणि आमच्या टेलिग्राम चॅनेललाही आजच जॉईन व्हा. Website Link Telegram Channel Link धन्यवाद !

Getting Info...

About the Author

Deputy Collector in Revenue Dept. Government of Maharashtra

Post a Comment

Cookie Consent
We serve cookies on this site to analyze traffic, remember your preferences, and optimize your experience.
Oops!
It seems there is something wrong with your internet connection. Please connect to the internet and start browsing again.
AdBlock Detected!
We have detected that you are using adblocking plugin in your browser.
The revenue we earn by the advertisements is used to manage this website, we request you to whitelist our website in your adblocking plugin.
Site is Blocked
Sorry! This site is not available in your country.